Kemoterapi merupakan rawatan barah yang lazim digunakan untuk membunuh sel-sel barah. Ia berfungsi secara menyerang sel yang membahagi dengan cepat, seperti sel barah. Disebabkan ia beredar ke seluruh badan, ia juga boleh menyerang sel-sel barah yang telah tersebar di luar tapak tumor asal. Rawatan biasanya diberikan menerusi beberapa pusingan kerana sel tumor tidak boleh disingkirkan semuanya dengan satu dos.1,2
Bagaimanakah kemoterapi berfungsi?
Kemoterapi mengandungi ubat sitotoksik. Ini bermaksud ia toksik terhadap sel. Ia biasanya dianggap sebagai terapi sistemik kerana ia bergerak ke seluruh badan.2,3 Kemoterapi secara amnya tidak membezakan sel-sel sihat dan sel-sel barah. Oleh itu, ia menyerang semua sel yang membahagi dengan cepat. Ini termasuk sel folikel rambut sebagai contohnya. Inilah sebabnya kesan sampingan biasa seperti keguguran rambut boleh berlaku.2,3
Kemoterapi sering digabungkan dengan antibodi, seperti rituximab, untuk pesakit limfoma. Gabungan ini dikenali sebagai kemoimunoterapi.4,5 Antibodi secara khususnya menyasarkan protein tertentu pada permukaan sel barah untuk membunuh sel limfoma.4
Kemoimunoterapi biasanya dijalankan sepanjang tempoh antara 16 dan 24 minggu, bergantung kepada jenis dan prognosis limfoma.6 Rejimen khusus kemoimunoterapi adalah berbeza berdasarkan faktor yang berlainan. Rawatan mungkin berbeza dengan apa yang diterangkan di sini. Pakar perubatan akan menyesuaikan pelan rawatan mengikut keperluan individu setiap pesakit.
Kemoterapi boleh digunakan untuk menyembuhkan barah, mengurangkan kemungkinan ia datang kembali, atau menghentikan atau memperlahankan pertumbuhannya.1 Sebagai contoh, dalam kes limfoma sel B besar resapan (DLBCL), kemoimunoterapi boleh mencapai kawalan penyakit jangka panjang dalam kira-kira 90% pesakit yang mengalami penyakit tahap awal dan sehingga 60% daripada mereka yang mengalami tahap lanjutan.7
Kemoterapi bukan sahaja menjejaskan sel tumor, ia juga boleh merosakkan tisu yang sihat. Ini boleh membawa kepada pelbagai kesan sampingan yang akan dibincangkan oleh doktor dengan anda.2
Kesan sampingan utama kemoterapi termasuk:2
Kesan sampingan lain yang perlu diperhatikan termasuk:2
Kemoterapi boleh menyebabkan penurunan bilangan sel darah putih, sel darah merah dan platelet. Penurunan ketara dalam sel darah putih meningkatkan risiko jangkitan. Doktor boleh menguruskan keadaan ini dengan preskripsi ubat tertentu atau mengesyorkan pemindahan darah.8
Bagi kebanyakan pesakit, keguguran rambut yang disebabkan oleh kemoterapi (juga boleh berlaku dengan kemoimunoterapi) merupakan kebimbangan rawatan. Ia penting untuk mengetahui bahawa kemoterapi tidak menyebabkan kerosakan kekal pada akar rambut dan rambut akan tumbuh semula beberapa minggu selepas kemoterapi tamat.9
Sesetengah jenis kemoterapi boleh menyebabkan kerosakan pada saraf periferi, seperti saraf yang mengalir ke tangan dan kaki, lalu menyebabkan rasa kebas atau kesemutan. Pesakit yang mengalami kesan sampingan ini semasa rawatan seharusnya berbincang dengan doktor mereka supaya doktor boleh menyesuaikan pelan rawatan dengan sewajarnya.10
Kemoterapi juga boleh menjejaskan sistem pembiakan. Oleh itu, sekiranya anda merancang ingin mempunyai anak pada masa hadapan, anda seharusnya berbincang dengan doktor anda sebelum memulakan rawatan. Mereka mungkin mengesyorkan pilihan seperti membekukan ovum anda atau perbankan sperma sebelum rawatan bermula.11
Ubat anti-barah tertentu juga boleh meningkatkan risiko tekanan darah tinggi dan penyakit jantung, terutamanya bagi mereka yang berumur lebih daripada 65 tahun dan mereka yang telah menerima dos lebih tinggi ubat tertentu.11,12
Reaksi infusi mungkin berlaku, terutamanya selepas dos pertama. Reaksi ini mungkin termasuk loya, sakit kepala, sesak nafas, demam dan menggigil. Oleh itu, rawatan pertama biasanya diberikan sebagai infusi perlahan untuk membantu mengurangkan risiko kesan sampingan ini.13–15
* Ini ialah gambaran keseluruhan kesan sampingan sahaja. Sila rujuk sisipan bungkusan bagi ubat yang berkaitan untuk butiran khusus.
References:
