TERAPI SEL T CAR

Apakah terapi sel T CAR?

Terapi sel T CAR ialah sejenis imunoterapi yang menggunakan sel T pesakit sendiri daripada sistem imun untuk rawatan. CAR bermaksud “reseptor antigen chimeric” yang dibawa oleh sel-sel ini untuk mengenal pasti sel-sel barah. Keseluruhan proses rawatan sel T CAR melibatkan beberapa langkah, tetapi biasanya hanya dijalankan sekali. Terapi sel T CAR merupakan pilihan rawatan lain, terutamanya untuk pesakit yang menghidapi barah darah tertentu. Pesakit mungkin mempunyai prognosis yang buruk sebelum ini dan tidak bertindak balas terhadap rawatan penjagaan standard.1,2

Apakah maksud T CAR?

Sel T CAR dihasilkan secara individu untuk setiap pesakit dengan menggunakan sel T yang diambil daripada badan pesakit sendiri.1 Sel T merupakan sebahagian daripada sistem imun badan untuk membantu melawan jangkitan seperti virus dan bakteria, di samping menyasarkan sel abnormal badan, termasuk sel barah. Namun begitu, sel-sel barah sering membangunkan mekanisme untuk mengelakkan pengesanan oleh sistem imun, membolehkannya melarikan diri daripada tindak balas imun ini.3

Melalui kejuruteraan genetik, sel T diubah suai untuk mempunyai reseptor antigen chimeric (CAR) pada permukaannya supaya ia boleh mengenal pasti sel barah sebagai ancaman kepada badan. Sel T yang diubah suai dinamakan sel T CAR.3

Jenis barah manakah yang dirawat oleh terapi sel T CAR?

Sama ada terapi sel T CAR merupakan pilihan yang sesuai bergantung pada jenis barah dan rawatan terdahulu yang telah diterima oleh pesakit. Ia penting untuk berbincang dengan pakar hematologi atau onkologi anda untuk mengetahui sama ada terapi sel T CAR merupakan pilihan bagi anda.

Mencari dan memusnahkan sel tumor3–6

Sel-T CAR dibangunkan untuk membantu sistem imun mengenali dan memusnahkan sel-sel barah.

Sel T merupakan komponen penting dalam sistem imun badan. Ia bertanggungjawab untuk mempertahankan badan daripada patogen dan menyerang sel bermutasi, termasuk sel barah.

Illustration einer T-Zelle, die eine Krebszelle nicht als solche erkennt, symbolisiert durch ein Fragezeichen

Namun begitu, sesetengah sel barah boleh bersembunyi daripada sel T dan mengganda tanpa disedari di dalam badan. Di sinilah terapi sel T CAR boleh memainkan peranannya.

Illustration einer T-Zelle, die durch das Einfügen von fremder DNA zu einer CAR-T-Zelle wird

Dalam terapi sel T CAR, sel T pesakit sendiri dikumpulkan, diubah suai secara genetik dan kemudiannya dimasukkan semula secara infusi ke dalam badan pesakit (melalui titisan ke dalam vena).

Illustration einer CAR-T-Zelle mit chimären Antigenrezeptoren, einer davon hervorgehoben durch einen roten Kreis

Sel T yang diubah suai ini dinamakan sel T CAR kerana ia kini mempunyai reseptor antigen chimeric (CAR) pada permukaannya.

CAR membantu sel T CAR mengesan dan memusnahkan sel barah dengan mengenal pasti penanda khusus pada permukaan sel ini, menjadikannya lebih mudah untuk sistem imun menyerang sel barah.

Pilihan rawatan dan membuat keputusan bersama terhadap penyakit relaps (datang kembali)

Sekiranya limfoma anda datang kembali (relaps), doktor akan membincangkan pilihan rawatan yang tersedia ada dengan anda. Sekiranya terapi sel T CAR dianggap sesuatu yang mungkin, mereka akan membincangkan kes anda dengan pakar dari pusat pakar terapi sel T CAR yang akan meneliti keputusan semua ujian atau imbasan yang telah anda terima bagi memutuskan sama ada rawatan tersebut sesuai bagi anda.2

Bersiap sedia untuk terapi sel T CAR

Sebelum memulakan terapi sel T CAR, ujian awal berikut biasanya akan dijalankan:2

Ujian darah

Imbasan pengimejan (contohnya imbasan CT)

Dalam sesetengah kes, biopsi juga mungkin dijalankan.

Ini penting untuk memantau perkembangan barah dan menilai sama ada anda cukup cergas untuk menjalani pembedahan.2

Bagaimana sel T diambil?

Sel T diambil melalui proses yang dinamakan apheresis di mana sel darah putih, termasuk sel T, ditapis keluar daripada darah untuk pengumpulan. Darah yang lebih akan dikembalikan ke aliran darah pesakit. Prosedur ini biasanya mengambil masa kira-kira 4-6 jam.2,3,7
 
Sel darah yang dikumpul dihantar ke kemudahan penghasilan untuk menghasilkan sel-T CAR. Di sana, sel T diubah suai secara genetik dengan CAR, digandakan bilangannya dan dihantar semula ke pusat rawatan.2

Apakah terapi perantaraan?

Penghasilan dan proses logistik sel T CAR boleh mengambil masa beberapa minggu pada masa penyakit pesakit boleh berkembang. Terapi perantaraan merupakan pilihan untuk mengawal limfoma, namun begitu ia tidak semestinya diperlukan. Jika doktor anda mengesyorkan terapi perantaraan, ia mungkin termasuk kemoterapi atau radioterapi.2

Bagaimanakah sel T CAR dikendalikan?

1. Kemoterapi limfo-pengurangan2,3

Kemoterapi limfo-pengurangan diberikan selama 3 hari untuk mengurangkan bilangan sel darah putih dan menyediakan badan anda untuk sel T CAR supaya ia boleh berfungsi dengan berkesan.2

 

2. Infusi sel T CAR

Infusi sel T CAR adalah melalui titisan ke dalam vena dan mengambil masa sehingga 30 minit.7
 

3. Pemantauan di hospital

Selepas infusi, sel-T CAR menjadi aktif dalam badan dan mula menyerang sel-sel barah. Memandangkan sel-T CAR ialah sel hidup, ia bersambung untuk mengganda dalam badan anda supaya anda mempunyai bekalan berterusan yang menyasarkan sel-sel barah anda.3 Dalam tempoh ini, anda akan dipantau dengan teliti di hospital selama 7–10 hari (tempoh ini mungkin berbeza bergantung pada pertimbangan doktor).3
 
Ia penting untuk mengetahui bahawa rawatan sel T CAR boleh menyebabkan kesan sampingan yang mungkin serius dan kadangkala mengancam nyawa.2 Kesan sampingan ini mungkin termasuk:2
 

  • Tindak balas imun yang dinamakan sindrom pelepasan sitokin yang menyebabkan simptom-simptom seperti demam dan menggigil, perubahan peredaran darah, sakit kepala atau rasa sakit.
  • Masalah sistem saraf dengan simptom-simptom seperti kekeliruan, masalah pertuturan, kesukaran menulis, sakit kepala dan pening, menggetar atau menggigil serta kesukaran pergerakan

 
Disebabkan tahap keseriusan kesan sampingan ini, ia penting untuk menjalani pemerhatian susulan bagi memastikan anda menerima rawatan dengan cepat sekiranya anda mengalami sebarang simptom.2

Bagaimanakah penjagaan selepas terapi dilaksanakan?

Selepas keluar dari hospital pesakit dalam, pesakit dikehendaki tinggal berdekatan dengan hospital selama beberapa minggu.2 Jarak berdekatan dengan pusat terapi sel T CAR adalah penting untuk memastikan sebarang kesan sampingan yang muncul lewat ditangani dengan cepat dan berkesan.2 Rakan atau saudara mara boleh memberikan sokongan yang baik untuk tinggal bersama pada masa ini, membantu perjalanan ke pusat rawatan atau memerhatikan kesan sampingan yang mungkin. Selepas tempoh pemantauan rapi ini, pakar hematologi/onkologi yang merawat boleh mengambil alih tindakan susulan yang selanjutnya.2
 
Penilaian penyakit akan dijalankan secara berkala, biasanya pada 1 bulan dan 3 bulan selepas terapi sel T CAR.2

Terapi sel T CAR boleh melawan beberapa jenis barah yang serius secara berkesan. Namun begitu, seperti terapi barah yang lain, ia kadangkala dikaitkan dengan kesan sampingan. Antara yang paling ketara ialah sindrom pelepasan sitokin (CRS, kadangkala dinamakan ribut sitokin) dan kesan sampingan neurologi. Dalam kebanyakan kes, kesan-kesan sampingan ini dan lain-lain yang berkaitan boleh diuruskan dengan ubat.1,3,8

Sindrom pelepasan sitokin

Untuk melawan sel-sel barah, sel T CAR mengeluarkan bahan pengutus, juga dikenali sebagai sitokin, sama seperti sel T biasa. Sekiranya terlalu banyak sitokin dikeluarkan, ia boleh menyebabkan sindrom pelepasan sitokin.1,3 Simptom-simptom termasuk demam, loya, gangguan kardiovaskular, cirit-birit dan muntah, keletihan dan sesak nafas.3,8 Walaupun ia boleh dirawat, sindrom pelepasan sitokin boleh menjadi serius atau mengancam nyawa sekiranya tidak dirawat lebih awal.8,9 Ini sebabnya pasukan rawatan anda akan memberi perhatian khusus kepada sebarang simptom.

Kesan sampingan neurologi

Terapi sel T CAR juga boleh menyebabkan kesan sampingan neurologi, seperti ensefalopati (disfungsi otak), sakit kepala, kekeliruan atau kecelaruan. Simptom-simptom biasa termasuk kesukaran bercakap, menggetar, gelisah dan pening. Kesan-kesan ini mungkin menjadi serius malah mengancam nyawa. Oleh itu, ia penting untuk melaporkan sebarang simptom kepada pasukan rawatan anda dengan segera.7,9

Jangkitan

Sel CAR-T kadangkala boleh menyerang sel imun yang sihat di samping sel barah. Ini melemahkan sistem imun dan menjadikan pesakit lebih mudah terdedah kepada jangkitan. Kekurangan imun ini boleh diuruskan dengan imunoglobulin, iaitu protein yang membantu badan melawan patogen berbahaya.7,9

Pengenalpastian kesan sampingan dengan cepat dan rawatan yang berkenaan

Pengendalian terapi sel T CAR memerlukan penjagaan, bermula dari pemilihan rawatan ke penjagaan dan pemantauan susulan.7
 
Untuk meminimumkan risiko keselamatan yang dikaitkan dengan terapi sel T CAR, rawatan dengan sel T CAR hanya dijalankan di pusat yang mempunyai pasukan penjagaan kesihatan terlatih yang khusus.7,9 Kakitangan perubatan dilatih dengan sewajarnya dan ubat khusus tersedia ada untuk merawat sebarang kesan sampingan.
 
Kesan sampingan juga boleh berlaku selepas pesakit keluar dari hospital. Oleh itu, pesakit perlu tinggal berhampiran hospital yang merawat selepas infusi sel T CAR agar sebarang kesan sampingan dapat dirawat dengan cepat.7

Susulan - Apakah perkara-perkara yang penting?

  • Ia penting untuk memantau sebarang perubahan yang mungkin menunjukkan kesan sampingan yang mungkin. Sekiranya anda, mana-mana ahli keluarga atau penjaga memerhatikan tanda-tanda seperti kekeliruan, kesukaran bercakap atau pergerakan, anda seharusnya memberitahu doktor yang merawat atau kakitangan kejururawatan dengan segera kerana ini mungkin merupakan simptom-simptom kesan sampingan neurologi yang memerlukan intervensi perubatan segera2
  • Membuat diari terapi yang mencatatkan sebarang perubahan mungkin berguna kepada kedua-dua pesakit dan pasukan perubatan. Memandangkan terapi sel T CAR menjejaskan sistem imun, pematuhan amalan kebersihan yang ketat, seperti kerap mencuci tangan, adalah penting. Pelawat yang sakit atau selsema seharusnya tidak melawat pesakit untuk meminimumkan risiko jangkitan2,10

Anda juga mungkin berminat tentang:

Persediaan untuk terapi

Banyak persoalan mungkin timbul semasa merancang rawatan anda. Bagaimanakah anda boleh bersiap sedia untuk janji temu doktor dan untuk tinggal di hospital?

Ketahui lebih lanjut

Kemoimunoterapi

Apakah jenis kemoimunoterapi yang tersedia ada? Di sini, anda boleh mengetahui lebih lanjut mengenai pilihan dan strategi kemoterapi untuk limfoma.

Ketahui lebih lanjut

Pemindahan sel stem

Salah satu pilihan rawatan untuk limfoma ialah pemindahan sel stem yang boleh dikelaskan kepada dua jenis: pemindahan sel stem autologus dan alogenik.

Ketahui lebih lanjut

Radioterapi

Radioterapi adalah satu bentuk rawatan barah yang sangat lazim.

Ketahui lebih lanjut

Terapi sasaran

Sesetengah pilihan rawatan direka untuk menyasarkan dan menghalang pertumbuhan sel barah secara khusus, termasuk sel limfoma.

Ketahui lebih lanjut

Sumber

Kandungan untuk ditonton dan dimuat turun boleh didapati di sini.

Ketahui lebih lanjut

References:

  1. 1. National Cancer Institute. CAR T Cells: Engineering Patients’ Immune Cells to Treat Their Cancers. Available at https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/research/car-t-cells (accessed 28 August 2024).
  2. 2. Lymphoma Action. CAR-T cell therapy. Available at https://lymphoma-action.org.uk/about-lymphoma-treatment-lymphoma/car-t-cell-therapy (accessed 15 November 2024).
  3. 3. Cleveland Clinic. CAR T-cell therapy. Available at https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/17726-car-t-cell-therapy (accessed 28 August 2024).
  4. 4. Roberts ZJ et al. Leuk Lymphoma. 2018;59(8):1785–1796.
  5. 5. Ramos CA et al. Cancer J. 2014;20(2):112–118.
  6. 6. Better M et al. Cell Gene Ther Insights. 2018;4(4):173–186.
  7. 7. Cancer Research UK. CAR T-cell therapy. Available at https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/treatment/immunotherapy/types/CAR-T-cell-therapy (accessed 28 August 2024).
  8. 8. Cleveland Clinic. Cytokine release syndrome. Available at https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22700-cytokine-release-syndrome (accessed 28 August 2024).
  9. 9. Adkins S. J Adv Pract Oncol. 2019;10(Suppl 3):21-28.
  10. 10. Lymphoma Action. Infections: risk and prevention. Available at https://lymphoma-action.org.uk/about-lymphoma-side-effects-treatment/infections-risk-and-prevention (Accessed 20 November 2024).