การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด (หรือที่เรียกว่า SCT) คือการถ่ายโอนเซลล์ต้นกำเนิดของเลือดจากผู้บริจาคหรือตัวคุณเองไปยังผู้รับ1
ในการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด เป้าหมายคือการทำลายเซลล์ที่เป็นโรคทั้งหมดก่อนด้วยเคมีบำบัด จากนั้นจึงแทนที่เซลล์ต้นกำเนิดที่
ถูกทำลายด้วยเซลล์ต้นกำเนิดของเม็ดเลือด1
เซลล์ต้นกำเนิดของเม็ดเลือดเหมาะสำหรับการปลูกถ่ายนี้ เนื่องจากเซลล์เหล่านี้เป็นเซลล์ที่ยังไม่โตเต็มที่ซึ่งสามารถเจริญเติบโตเป็นเซลล์เม็ดเลือดประเภทต่าง ๆ ได้ และมีหน้าที่ในการสร้างเลือด เซลล์ต้นกำเนิดของเม็ดเลือดพบได้ทั้งในไขกระดูกและในกระแสเลือด1
Ebdon C et al. Surgery (Oxford). 2013;31:200–205.
โดยปกติแล้วเซลล์ต้นกำเนิดจากเม็ดเลือดจะถูกเก็บรวบรวมจากกระแสเลือดผ่านกระบวนการที่เรียกว่า apheresis ในระหว่างกระบวนการนี้ เลือดจะถูกดึงออกมาจากผู้บริจาค (ตัวคุณเอง = การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดจากร่างกายของตัวเอง ผู้บริจาค = การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดจากผู้อื่น) และใช้เครื่องมือพิเศษเพื่อแยกเซลล์ต้นกำเนิดออกจากเลือด เลือดที่เหลือจะกลับคืนสู่ระบบไหลเวียนเลือดของร่างกาย3
ก่อนปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดที่แข็งแรงให้กับผู้ป่วย เซลล์เหล่านี้จะเข้าสู่กระบวนการเคมีบำบัดในปริมาณมาก ซึ่งจะฆ่าเซลล์สร้างเม็ดเลือดเกือบทั้งหมด รวมถึงเซลล์ที่เป็นโรคด้วย เมื่อเติมเซลล์ต้นกำเนิดของผู้บริจาค ไขกระดูกของผู้ป่วยจะเต็มไปด้วยเซลล์ต้นกำเนิดใหม่ที่แข็งแรง ซึ่งสามารถสร้างเซลล์เม็ดเลือดใหม่ที่แข็งแรงได้4,5
การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดมีเป้าหมายเพื่อกำจัดเซลล์มะเร็งและควบคุมโรคได้ในระยะยาว1
ในการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด ผู้บริจาคและผู้รับอาจเป็นบุคคลคนเดียวกัน (การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดจากร่างกายตัวเอง) หรือเซลล์อาจมาจากผู้บริจาคที่ตรงกันแต่ไม่เกี่ยวข้องกันหรือสมาชิกในครอบครัวก็ได้ (การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดจากผู้อื่น)1
References:
