Xạ trị đóng vai trò quan trọng trong điều trị các bệnh ác tính: 30–50% tổng số bệnh nhân ung thư sẽ được điều trị bằng xạ trị, đơn lẻ hoặc kết hợp với hóa trị và phẫu thuật trong suốt quá trình điều trị.1 Trong khi các loại thuốc dạng viên nén hoặc truyền tĩnh mạch có tác dụng trên toàn bộ cơ thể (toàn thân), thì xạ trị lại nhắm vào một vùng cụ thể cần chiếu xạ (tại chỗ).2
Xạ trị đôi khi được kết hợp với điều trị bằng thuốc, chẳng hạn như hóa trị.2
Xạ trị tiêu diệt tế bào ung thư bằng bức xạ ion hóa, vốn có khả năng gây tổn thương vật chất di truyền (ADN; axit deoxyribonucleic) của tế bào. Điều này ngăn cản tế bào phân chia, khiến chúng bị tiêu diệt.1 Tùy theo mục tiêu điều trị, xạ trị có thể làm nhỏ khối u (mục đích giảm nhẹ) hoặc loại bỏ hoàn toàn khối u (mục đích chữa khỏi).2
Xạ trị không chỉ ảnh hưởng đến tế bào ung thư mà còn tác động đến cả các tế bào khỏe mạnh trong cơ thể. Tuy nhiên, tế bào khỏe mạnh có khả năng tự phục hồi tốt hơn nhiều so với tế bào ung thư.2 Để tạo điều kiện cho các tế bào khỏe mạnh có đủ thời gian phục hồi, quá trình điều trị thường được chia nhỏ thành nhiều đợt kéo dài trong vài tuần (chia liều).2
Tùy theo loại khối u, các hình thức xạ trị khác nhau sẽ được sử dụng. Bức xạ có thể được đưa vào cơ thể từ bên ngoài (xạ trị ngoài) hoặc từ bên trong (xạ trị trong bằng cách đặt nguồn phóng xạ gần khối u).1,2 Trong điều trị u lympho, xạ trị thường nhắm vào các nhóm hạch bạch huyết cụ thể.3
Đối với phần lớn các phương pháp điều trị u lympho, xạ trị được thực hiện từ bên ngoài cơ thể (qua da) bằng tia X năng lượng cao hội tụ (photon), phát ra từ một thiết bị gọi là máy gia tốc tuyến tính.2,4 Bệnh nhân sẽ nằm trên một bàn điều trị chuyên dụng trong suốt quá trình thực hiện.2 Việc điều trị có thể nhắm vào một vùng giới hạn trên cơ thể hoặc là toàn thân trong một số trường hợp, tùy thuộc vào bệnh và mục tiêu điều trị.2
Trong giai đoạn sớm của u lympho nang, xạ trị là một phương pháp điều trị hiệu quả đối với các vùng hạch bạch huyết bị ảnh hưởng. Các bác sĩ thường kết hợp xạ trị với điều trị bằng thuốc trong điều trị u lympho nang.5
Xạ trị cũng là một quá trình điều trị quan trọng để chuẩn bị cho việc cấy ghép tế bào gốc để tiêu diệt toàn bộ các tế bào bệnh trong tủy xương trước khi cấy ghép các tế bào khỏe mạnh mới. Trong trường hợp này, xạ trị được thực hiện dưới dạng chiếu xạ toàn thân.2,6
Nhờ những tiến bộ công nghệ gần đây, xạ trị đã trở nên chính xác hơn, giúp giảm thiểu tổn thương đến các mô khỏe mạnh xung quanh. Bên cạnh đó, việc hiểu rõ hơn về cơ chế tương tác giữa xạ trị với tế bào ung thư và tế bào khỏe mạnh cũng đã nâng cao hiệu quả điều trị.7 Tuy nhiên, không thể tránh hoàn toàn các tác dụng phụ. Những tác dụng phụ mà quý vị có thể gặp phải sẽ phụ thuộc vào loại và vị trí khối u, cũng như liều lượng và phương pháp chiếu xạ được sử dụng.2
Có hai loại tác dụng phụ:
References:
